ისტორიული მიმოხილვა

ლიტერატურული მიმოხილვა

მაყაშვილთა გოდება

კოლაუ ნადირაძე

ტიციან ტაბიძე

ნაწარმოებები მასალები

პროექტში მოხდა სამი სასკოლო დისციპლინის ქართული ენისა და ლიტერატურის, საქართველოს ისტორიისა და ინფორმატიკის ინტეგრირება.

ჩვენს მიერ განხორციელებული პროექტის �დიდებული საუბრები�  მიზანია ჩვენი სიტყვაკაზმული მწერლობის სიღრმისეული შესწავლა XX საუკუნის დასაწყისიდან დღემდე რათა აღვიქვათ სამყარო მთლიანობაში და განვსაზღვროთ საქართველოს ადგილი მსოფლიო პროცესებში, ჩამოგვიყალიბდეს კულტურული, ესთეტიკური და სულიერი მსოფლმხედველობა.

აღნიშნული საკითხის უკეთ შესწავლის მიზნით ათვლის წერტილად ავიღეთ 1918-1921 წლების მწერლობა. I ეტაპზე განვიხილეთ და შევისწავლეთ ამ პერიოდში მიმდინარე ისტორიული პროცესები, რათა უკეთ დაგვენახა, რა ზეგავლენა მოახდინეს მათ იმდროინდრელ ქართულ მწერლობაზე, რომელი ლიტერატურული მიმდინარეობანი იყო იმ დროს საქართველოში, იმ პერიოდისათვის მოღვაწე ქართველ მწერალთა ცხოვრება და შემოქმედება.

პროექტის მიზანს ასევე წარმოადგენდა, ჩვენი თანატოლებისათვის ნაკლებად ცნობილი ინფორმაცია გაგვეხადა უფრო იოლად ხელმისაწვდომი, რათა ჩვენ თანატოლებს ისტორიული და ლიტერატურული ფასეულობების მიმართ შეიგრძნოთ განსაკუთრებული დამოკიდებულება, პატივისცემა და სიყვარული.

ჩვენი პროექტის ამოცანებს წარმოადგენდა ლიტერატურის, როგორც სიტყვის ხელოვნებისა და კულტურის, აღქმისა და გაცნობიერების უნარის შეძენა. ქართული და მსოფლიო ლიტერატურული პროცესებისა და უნივერსალური თემების ურთიერთკავშირის გააზრება, დისკუსიაში მონაწილეობა, დიალოგიური მეტყველების უნარ-ჩვევების ჩამიყალიბება, ლიტერატურულ ნაწარმოებში ასახული პრობლემატიკასა და ისტორიული მოვლენების მიმართ საკუთარი დამოკიდებულების გამოხატვით, პიროვნული პოზიციის ჩამოყალიბებითა და მისი არგუმენტირებით.

პროექტის განხორციელება

  პროექტის განხორციელებისათვის შევიკრიბეთ თანამოაზრენი, რომლებიც დაინტერესებულნი ვიყავით XX საუკუნის ქართული ლიტერატურის ღრმად შესწავლით. ჩვენი გუნდი დაკომპლექტებულია მე-10 და მე-11 კლასის მოსწავლეებით. გადავწყვიტეთ ქართულ ლიტერატურასთან საფუძვლიანი შეხება საქართველოს დამოუკიდებლობის აღდგენიდან დაგვეწყო, ჩვენთვის საინტერესო აღმოჩნდა ის, თუ როგორ აისახა ჩვენი ქვეყნის დამოუკიდებლობა ჩვენი მწერლების შემოქმედებაზე.

პროექტის ფარგლებში ჩასატარებელი სამუშაოების ორგანიზებულად განაწილების მიზნით მთელი გუნდი დაიყო 6 ჯგუფად.   

პირველ ჯგუფმა, გუნდის წევრის ნინო თედორაძის ხელმძღვანელობით მოიძია ინფორმაცია 1918-1921 წლებში მიმდინარე ისტორიული მოვლენების შესახებ და მოამზადა ისტორიული მიმოხილვა რომელიც განთავსდა პროექტის ვებ გვვერდზე.

 ჯგუფისათვის ძალზედ საინტერესო აღმოჩნდა ეპოქის ისტორიული შესწავლა. ეს იყო ყველაზე დიდი გამარჯვებისა და დამარცხების სამწლიანი ისტორია.

ჯგუფმა მოიძია ინფორმაციები 1918 წლის 26 მაისს,

საქართველოს დამოუკიდებლობის აღდგენის შესახებ. ასევე იმ ფაქტების შესახებ, რომელიც წინაპირობას წარმოადგენდა ამ ფაქტისა. ასევე ჯგუფი გაეცნო იმ ფაქტორებს თუ რატომ დავკარგეთ დამოუკიდებლობა, რა მნიშვნელოვანი პოლიტიკური ცვლილებები ხდებოდა კავკასიაში და როგორი იყო �წითელი რუსეთი�.. ჯგუფმა მოამზადა ისტორიული მიმოხილვა, რომელიც განთავსებულია პროექტის ვებ გვერდზე.

მეორე ჯგუფს ხელმძღვანელობდა მე-10 კლასის მოსწავლე ნინო ჯანელიძე. მისი ჯგუფის სამუშაოს წარმოადგენდა აღნიშნული ეპოქის ლიტერატურული მიმოხილვა. ჯგუფმა მოიძია ინფორმაცია 1918-1921 წლებში გავრცელებული მიმდინარეობებისა და მათში ჩართული ქართველი მწერლების ცხოვრების და მოღვაწეობის შესახებ. ჯგუფმა მოიძია მასალები სიმბოლიზმისა და ამ პერიოდში მოღვაწე ლიტერატურული დაჯგუფება ცისფერყანწელების სესახებ. აღსანისნავია, რომ ჩვენ ძალიან დაგვეხმაა გასულ სასწავლო წელს განხორციელებული პროექტი �ფერადი ლექსები�, რადგნა ამ პროექტით ჩვენ უკვე ვიცოდით სიმბოლისტური მიმდიონარეობების შესახებ.

სიმბოლიზმი მოდერნისტული მიმდინარეობის ერთ-ერთი განშტოებაა, რომელიც ეყრდნობოდა ანტიკურ და თანამედროვე ფილოსოფია. იგი XX საუკუნეში არსებობდა ხელოვნების თითქმის ყველა დარგში. მწერლები ამბობდნენ, რომ სიმბოლიზმის მთავარი მიზანი იყო  წარსულში შეუცნობელი იდეების გატარება. ეს მიმდინარეობა მისაღები არმოჩნდა ამ პერიოდში მოღვაწე ქართველი მწერლებისათვის, რადგან სიმბოლიზმი ქადაგებს იდეების თავისუფლებას, თავისუფლება კი ქართველი ერის უპირველესი მოთხოვნილებაა. ჯგუფმა მოიძია მასალები თუ როგორ აფასებდნენ სიმბოლიზმს სხვადასხვა მსოფლმხედველობის ადამიანები - �ახალი სტილი უფრო ღრმაა, რთულია, სავსეა ხელოვნური ნიუანსებით, განშორებულია წინანდელ, ჩვეულებრივ ენას. იგი სავსეა ნევროზით, მოუშორებელი იდეების გალუცინაციით, რომელიც პირდაპირ შეშლამდე, შერყევამდე მიდის� (გალაკტიონი)

 ჯგუფმა ასევე მოიძია უნიკალური საარქივო მასალები, ჩვენი კონსულტანტის, ქალბატონ რუსუდან ნიშნიანიძის დახმარებით.

მასალები მოვიძიეთ ასევე ცენტრალურ არქივში, რაშიც დაგვეხმარა ისტორიულ მეცნიერებათა კანდიდატი რუსუდან დაოშვილი.

მესამე ჯგუფი, მე-11 კლასის მოსწავლის  თიკო ბანძელაძის ხელმძღვანელობით მოიძია ინფორმაცია ცისფერყანწელთა წარმომადგენლის, კოლაუ ნადირაძის შესახებ. ეს პოეტი ჩვენთვის განსაკუთრებით საინტერესო აღმოჩნდა, რადგან იგი იყო ქუთაისის კოლორიტი და სხვა ცისფერყანწელებისაგან განსხვავებით მასზე ძალიან მწირი ინფორმაცია არის საზოგადოებაში გავრცელებული.

კოლაუ ნადირაძის ცხოვრება და შემოქმედება ძალიან საინტერესო აღმოჩნდა. იმერელი ჭაბუკი თითქოს მთელი მსოფლიოს ჰაერით სუნთქავდა. მისთვის არ არსებობდა საზღვრები პოეზიაში, მუდმივად შემოქმედებით ძიებაში იყო და ამ ძიების პროცესში ფრანგი დადაისტების ჯგუფსაც კი გადააწყდა. შემოქმედების გარკვეულ ეტაპზე სიამოვნებით წერდა მწვანე გომბეშოებსა და კუზიან ლედი მაკბეტზე, მაგრამ  ბოლოს იმერლობამ გადასწონა და თქვა:

�რა საჭიროა აქ პირფერობა,

მართლა მხიბლავდა მე ერთ დროს დადა,

მტანჯავი იყო ეს გაორება,

მონანიება კი არის სადა�

პოეტის ცხოვრების კვლევისას ბევრ საინტერესო დეტალს წავაწყდით. ჩვენი განსაკუთრებული დაინტერესება კი გამოიწვია ერთმა ლექსმა, რომლის სათაურმაც �25 თებერვალი� დიდი გაუგებრობა გამოიწვია. პოეტი ლექსში �რუსულ ჩექმასა� და ქართველების დაღვრილ სისხლზე წერდა.

�წითელი დროშით, მოღერილ ყელით

თეთრ ცხენზე მჯდომი, ნაბიჯით ნელით

შემოდიოდა სიკვდილი ცელით�

ასეთი გამბედაობა კი რეპრესიების ქვეყანაში მეტად თამამ გადაწყვეტილებას წარმოადგენდა. ბუნებრივია �სადაც ჯერ არს� იქ დაიბარებდნენ კოლაუს და მალე სახლის წინ შავი ვოლგაც გამოჩნდა... ყველაზე მოულდონელეიო ერთ საათში კოლაუს სახლში დაბრუნება აღმოჩნდა. ალბათ �კგბ� ისევე, როგორც თავის დროზე ბერია მისმა ვაჟკაცობამ მოხიბლა. ფაქტი ცენტრალურ არქივში გადავამოწმეთ. ამ ლექსის დაბეჭდვის შესახებ საინტერესო, დღემდე უვნობი ინფორმაცია მოგვაწოდა ქალბატონმა რუსუდან დაოშვილმა. ლექსის გამოქვეყნება უკავშირდება, გაუგებრობას რაც მისი სათაურით იყო გამოწვეული, �25 თებერვალი� მაშინდელ გამომცემლებს, ლექსის წაუკითხავად �საბჭოთა ხელისუფლების მადიდებლად� მიიჩნიეს, ასე აღმოჩნდა ლექსი �მერანის� სტამბაში, რამდენიმე Dდღეში ფაქტის გახმაურების შემდეგ წიგნი სახელდახელოდ გაქრა სახელგამიდან, ხოლო �მერანის� თითქმის მთელი კოლექტივი სამსახურის გარეშე დარჩა.

მეოთხე ჯგუფიმა ბექა ბენიძის ხელმძზღვანელობით მოიძია ინფორმაცია მწერალთა კავშირისა და მისი პირველი ხელმძღვანელის კოტე მაყაშვილის შესახებ. მუშაობის პროცესში მოვიძიეთ მისი ქალიშვილის მარო მაყაშვილის ტრაგიკული ისტორია, რომელიც თითქმის ჩვენი თანათოლი იყო. იგი ქართველი ქალის მისაბაძი მაგალითი გახდა. უნივერსიტეტის რექტორის ივ. ჯავახიშვილის მოწოდებას გამოეხმაურა და უყოყმანოდ შესწირა თავი ქვეყნის თავისუფლებას. კოტე მაყაშვილმა თავისი დედოფალივით ნაზარდი ქალიშვილი დულმოკლულმა დაიტირა:

�დავიღალე, აღარ მალხენს მნათობთ ლბილი ციალი,

ჩემ ოცნებას აღარ ძალუძს ცად ნავარდი, სრილი,

ჯადოსნური წრე მევლება, შიგ მიხდება ტრიალი,

ახ, უშენოდ, ჩემო მარო, დავრჩი ობოლ-ტიალი.

აეც სიცოცხლის, არც სიკვდილის აღარა მაქვს ხალისი,

თებერვალმა დამიზამთრა საბუდამოდ მაისი!

გულზე სევდა შემომაწვა თავის მძიმე ლოდებით

საქართველო ჰაიჟღინთა მაყაშვილთა გოდებით!...�

მწერალთა კავშირის შესახებ საინტერესო მასალა მოგვაწოდა ქუთაისის მწერალთა კავშირის თავმჯდომარემ, ბატონმა თეიმურაზ ლანჩავამ.

 მეხუთე ჯგუფის სამუშაოს წარმოადგენდა ვებ-გვერდის შექმნა, რომელიც დაყრდნობილია წინა ჯგუფების მიერ მოპოვებულ მასალებზე. ჯგუფის ხელმძღვანელია მე-11 კლასის მოსწავლე ბექა გაბადაძე.

ვებ-გვერდის პრეზენტაცია მოხდა 3 მაისის ჩატარებულ პრეზენტაციაზე. პრეზენტაციზე მოწვეულნი იყვნენ ივ.ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ფილოლოგიის მაგისტრები, საქართველოს განათლებისა და მევნიერების სამინისტროს წარმომადგენლები, ჩვენი პარტნიორი 7 სკოლის მოსწავლეები და პედაგოგები, ასევე პრესისა და მასმედიის საშუალებები. თითვეულმა ჯგუფმა წარმოადგინა შესაბამისი ბმული.

პროექტზე ფარგლებში 16 ივნისს,  ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პროფესორმა რუსუდან Nნიშნიანიძემ, რომელიც ასევე დაგვთანხმდა ყოფილიყო ჩვენი პროექტის კონსულტანრი წაიკითხა საჯარო ლექცია ჩვენი და პარტნიორი სკოლების მოსწავლეთატვის თემაზე �XX საუკუნის ქარტული მწერლობა და გრიგოლ რობაქიძე� აღსანიშნავია რომ პირველი სერია ჩვენი ვებ გვერდისა უკვე მზადაა, მაგრამ პროექტი არ არის ერთჯერადი ხასიათის და ჩვენ მომავალ სასწავლო წელს განვაგრძობთ მას, ამჯერად საუბარი ემიგრაციულ მწერლობაზე გვექნება. რუსუდან ნიშნიანიძის მიერ  ჩატარებული ლექცია დაგვეხმარება ამაში. ასევე ამავე დღეს ი. ჭავჭავაძის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პროფესორმა რუსუდან დაოშვილმა ჩვენს სკოლაში წაიკითხა საჯარო ლექცია თემაზე �საქართველოს დამოუკიდებლობა და ევროპა�. ამავე დღეს გაიმართა პროექტის პრეზენტაცია და დისკუსია თემაზე �ეპოქა და პერსონაჟები�., აღნოიშნული დისკუსია მიეძღვნა გრიგოლ რობაქიძეს და მის ნაწარმოებს �ჩაკლული სული�. დისკუსიაზე გამოითქვა რამდენიმე მოსაზრება  მწერლის შესახებ. ასევე გავავლეთ პარალელები �ჩაკლულ სულსა� და დოსტოევსკის ნაწარმოებთან �ეშმაკნი� დისკუსიასი მონაწილეობდნენ ჩვენი მეგობრები თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტიდან. ასევე ჩვენთან სტუმტად იმყოფებოდა იტალიელი ქართველოლოგი მარია ტერეზა ვილანი, რომელმაც პროექტის ბევრ მნიშვნელოვან დეტალთან ერთად გაოცებით აღნიშნა: � ვერ წარმომედგინა, რომ ადამიანები 500 კილომეტრს იმისთვის გაივლიდნენ, რომ მწერლობაზე ესაუბრათ და ემსჯელათ. ეს მხოლოდ საქართველოში შეიძლება მოხდეს�.

პროექტმა ბევრი მნიშვნელოვანი შედეგი მოიტანა. ჩვენთვის მნიშვნელოვანი იყო უნივერსიტეტელებთან ურთიერთობა. ჩვენი პროექტის საშუალებით ერთმანეთს დაუკაცშირდა ჩვენი სკოლა და თბილისის ორი უნივერსიტეტი, ეს კი ჩვენი სკოლის,  საქართველოს საგანმანათლებლო სივრცეში ინტეგრაცია უწყობს ხელს,  და არა მარტო... ჩვენი იტალიელი სტუმარი დაგვპირდა, რომ მომავალ სასწავლო წელს დაგვაკავშირებს იტალიის ერთ-ერთ სკოლასთან და უკვე მომავალ სასწავლო წელს ერთობლივ პროექტს განვახორციელებთ.

პროექტის შესახებ

ავტორები და კონსულტაციები

ფოტო გალერეა

კონტაქტი

� 2008 წელი. � 17 საჯარო სკოლა, ყველა უფლება დაცულია.

ვებ დიზაინერი: თეიმურაზ სახელაშვილი